DENİZLİ IRKININ ÖZELLİKLERİ MORFOLOJİK
VE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ
TARİHÇE: Denizli horozları
renk ve vücut yapısı itibarı ile ahenkli uzun ve güzel ötüşleriyle ünü
yurt dışına taşan yerli ırkımızdır. Tarihi ile ilgili fazla bilgiye sahip
olmamakla birlikte bu bölgedeki insanların uzun ötüşlü
horozlara gösterdikleri ihtimam neticesinde günümüze kadar gelmiş
lokal bir ırktır.
CİVCİVLERDE: Civcivler siyah renktedirler. Yumurtadan çıktıktan sonra ilk 1-1,5 ay zarfında tedrici olarak tüylerini dökerler. Yalnız kanat uçları ve göğüs altı tüylüdür. On beş gün kadar bu vaziyette kaldıktan sonra tekrar tüylenmeye başlarlar. En geç kuyruk tüyleri çıkar. Tüy dökümünden sonra çıkan yeni tüyleri renkli olanlar horoz,siyah olanlar tavuk olarak belirginleşirler.
TAVUKLARDA: Ortalama canlı ağırlık 2-2,5 kğ kadardır. Yıllık yumurta verimi ortalama 90-130 civarındadır. Yumurtlama yaşı altıncı ay civarıdır. Yumurta orta irilikte 55-60 gr dır.Vücut rengi siyahtır. Bazen boyun kısmi kirli beyaz karışımı ile kırçıllı bir renk gösterir. Gözler siyah ve sürmelidir. Bacaklar gridir.
HOROZLARDA: Gözler siyah ve
sürmelidir. Bacaklar koyu gri,boyun uzun,kulakçık kırmızı veya siyah
kirli beyaz karışım halindedir. Canlı ağırlık ortalama3-3,5 kğ civarındadır.
Aşım kabiliyetleri yüksektir.Genel olarak 5-6 tavuğa 1 horoz hesap edilir.
HOROZLARIN TİPLERİ:
A-Renklerine
Göre: Vücut rengine göre Pekmez kefi, Demirkır, Pamukkır, Al, Kürklü
olmak üzere 5 tipe ayrılır. Pamukkırın beyaz rengi demirkıra nazaran daha
fazladır. Pekmez kefinde kanatlarda ve sırt bel bölgesinde kahverengi, koyu
sarı renkli tüyler vardır. Al horoz ise klasik horoz görünümündedir. Kürklü
tiplerin boyun arkasında siyah tüyler muntazam olarak sıralanmış olup kürk
görünümü vermektedir. Fakat Kürklü renge pek rastlanılmamaktadır. Görüntü
bakımından En fazla rağbet gören pekmez kefi’dir.
B-Vücut Yapılarına
Göre: 3 tipi vardır.
Yüksek Boyun: Boyun dik, kalın
ve uzundur. Boyun arkasında tüyler arkaya doğru hafif kıvrık ve kabarıktır.
Sülün:Vücut geriye doğru
yere yaklaşacak şekilde meyillidir. Bacaklar kısadır. Küçük görünüşlü fakat
ahenklidir. Çoğu zaman kanatlarını kabartarak çalımlı bir duruşu vardır. Bu
yüzden halk arasında ters kanat tabir edilir.
Küpeli: Edalı baş
atarak seyirciyi süzer. Sanatını satmasını bilir. 4-5 kere kısa ses verir .
Ondan sonra esas ötüşünü yapar. Küpe takınmış genç kızları andırır bir hali
vardır.
C-İbik Şekillerine
Göre: Geniş ibik ve dar ibik olmak üzere iki tipi vardır. Gülibik tipi
kaybolmuştur.
SES VE ÖTÜŞ ÖZELLİKLERİ:
Tonuna Göre : İnce,Kalın ve
Davudi olmak üzere 3 tiptir.
Netliğine göre:
Net ses : Makbul olan ses
tipidir.
Hüzünlü ses : Ney
den çıkıyormuş gibi hüzün hissedilir. Ender rastlanır.
Dalgalı ses
: Alaycı ses de denilir
Dalgalıdır.
Cırlak ses : Ses cırlar.
Son ikisi makbul değildir.
Ötüşleri: Yalancı ve
esas olmak üzere ikiye ayrılır.
Yalancı ötüş kesik-kesik olandır.
Esas ötüş ise bütün kabiliyetinin ortaya konularak yaptığı
ötüstür.
Esas Ötüş : Ötüş anındaki vücut pozisyonuna göre dörde ayrılır.
Aslan Ötüş : Baş ve boyun
biraz yukarıdadır Yay gibi biraz gergindir. Boyun tüyleri aslan yelesi gibi
kabarır.
Kurt Ötüşü : Baş ve boyun
tamamen yukarıya uzanmıştır. Kuyruk tarafı oturacakmış gibi yere yaklaşır.
Yiğit Ötüşü : Normal
duruşunu bozmaz. Göğsünü kabartır. Başını hafifçe ileriye uzatır. Rahat bir
şekilde öter.
Pus Ötüş : Horoz yere yatacakmış gibi bir durum alır. Makbul ötüş
değildir.
Ötüş hususunda ötüşün başlama ve bitişi
de önemlidir. Başlangıçta ötüşün temposu yavaş yavaş hızlanmalı, bitişte de
tempo yavaş yavaş alçalmalı ve birden kesilmemelidir. Böyle horozlara
yetiştiriciler arasında alışı ve verişi iyi denilmektedir. Alış-veriş bir
yerde ses uzunluğundan daha önemlidir. Birinci yılda ötüş uzunluğu 20
saniye civarındadır. İkinci ve üçüncü yılda bu süre artmaktadır.
Denizli horozunda görünüş canlı ,bacaklar yüksek, boyun uzun
ve kuvvetli, göğüs geniş ve derin, kuyruk dik ve başa doğru
meyilli olmalıdır.
Kaynak; Denizli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü web sitesi.
